Beyin-omurilik sıvısından numune alınması (likör)

yazar:  PD Dr. med. Gesche Tallen, editör:  Maria Yiallouros, Yayın İzni:  Prof. Dr. med. Dr. h. c. Günter. Henze, türk tercüman:  Sait Kont, Last modification: 2016/10/12 https://kinderkrebsinfo.de/doi/e75138

beyinve omurilik korunma ve besin maddeleriyle beslenmeleri amacıyla daima bir sıvı içerisinde yer alırlar. Bu sıvıya beyin-omurilik sıvısı, sinir suyu veya liköradı verilir. Likör, büyük beyinden kuyruk sokumuna kadar olan bölgede çeşitli beyin zarları (veya omurilik zarı) içindeki alanda yer alır.

Beyin veya omurilik veya beyin zarları ve omurilik zarları kansere veya bir enfeksiyona tutulursa, beyin-omurilik sıvısından numune alınıp incelenerek bu durum tespit edilebilir.

Lumbalpunktion_490x.jpg

Kinderzeichnung zur Lumbalpunktion

Bir lumbal ponksiyon veya ventrikel ponksiyon yoluyla likör numunesi alınabilir.

Çocuğun annesi veya babası doktorun tavsiyesine göre çocuğu sakinleştirmek ve istenen pozisyonda yatar vaziyette tutabilmek amacıyla numune alınmasında hazır bulunabilirler. Lumbal veya ventrikel ponksiyonu kısa sürede gerçekleştirilir ve normal olarak pek şikayete neden olmazlar. Ender vakalarda baş ağrıları belirebilir. Buna önlem olarak hastanın ponksiyondan sonra bir süre (takriben bir veya iki saat kadar) yatağında yatması uygundur.

Sırttan likör alınması (lumbal ponksiyon)

Lumbal ponksiyonda çoğu hallerde lokal aneztesi altında çok ince ve uzun içi boş bir iğneyle sırttaki iki omur arasından sinir sıvısı kanalına girilir. Beyin–omurilik sıvısına (likör) böylece en iyi şekilde ulaşılır.

Bir tedavi söz konusu ise böylece ulaşılan o bölgeye sitostatik ilaçlar zerk edilebilir. İlaç o bölgeden tüm likör alanına yayılır.

Hasta ya otururken veya yana yatırılarak ponksiyon yapılır. Ponksiyondan sonra genellikle bir süre (takriben iki saat) başı hafif aşağıda olacak şekilde yatılı vaziyette bekletilir. Bu suretle hastada baş ağrıları oluşmasına karşı önlem alınır. Şayet tedavi amacıyla beyin omurilik sıvısı içerisine ilaç zerk edilirse hastanın bir süre yukarıdaki gibi yatması yoluyla ilacın tüm likör alanına daha kolay dağılması sağlanır.

Beyin ventrikelinden likör alınması (ventrikel ponksiyonu)

Ventrikel ponksiyonunda beyin omurilik sıvısı (likör) bir beyin odacığından (beyin ventrikeli) alınır veya bir tedavi söz konusuysa, söz konusu beyin ventrikelinin içine sitostatik ilaç zerk edilir. Bu şekilde zerk edilen ilaç oradan tüm likör alanına dağılır.

Ventrikel ponksiyonu, Rickham rezervesi veya Ommaya rezervesi diye adlandırılan rezerveler vasıyasıyla gerçekleştirilir. Bu amaçla bunlardan biri bir nöroşirürjik ameliyatla önceden oraya yerleştirilir. Ventrikel ponksiyonu hasta çocuk otururken veya yatarken uygulanabilir.