Kemik iliği – Kan yapımının yeri
yazar: Maria Yiallouros, türk tercüman: Dr. med. Ebru Saribeyoglu, Last modification: 2019/09/02 https://kinderkrebsinfo.de/doi/e210569
Kemik iliğinde kan hücreleri yapılır.
Kemikiliği (omurilik ile karıştırılmasın, omurilik merkezi sinir sisteminin bir parçasıdır) bir çok kemiğin (örneğin omurga kemikleri, leğen kemiği, baldır kemiği, kaburgalar, iman tahtası, köprücük kemiği veya sırt kemiği gibi) içindeki boşlukları dolduran süngerimsi yapıda, çok iyi kanlanan bir dokudur.
Kan hücreleri, yani beyaz kan hücreleri (akyuvarlar), kırmızı kan hücreleri (alyuvarlar) ve kan pulcukları (trombositler), kan yapıcı kök hücrenin öncül hücrelerinden meydana gelirler. Kan yapımının çok erken evresinde kan hücreleri myeloid ve lenfoid olarak ayrılır:
- Myeloid dizinin kök hücrelerinden çok çeşitli ara evreler sonucunda kırmızı kan hücreleri, kan pulcukları ve beyaz kan hücrelerinin bir bölümü (granulositler, monositler) oluşur.
- Lenfoid dizinin kök hücrelerinden ise beyaz kan hücrelerinin bir alt tipi olan lenfositler meydana gelir.
Her kök hücre milyonlarca yeni nesil hücre meydana getireblir. Bu çeşitli tipteki kan hücreleri kemik iliğinde olgunlaşırlar ve işlev görecek kadar lgunlaştıklarında da kana karışırlar. Bunun tek istisnası beyaz kan hücrelerinin bir alt tipi olan lenfositlerdir. Bu hücrelerin olgunlaşmalarının bir kısmı vücuttaki lenfoid dokularda (örneğin lenf düğümleri, dalak, bademcikler, timus bezi ve bağırsak mukozası gibi) gerçekleşir.
Olgun kan hücrelerinin ömürleri oldukça kısadır. Kan pulcukları ve beyaz kan hücreleri 8-12 gün yaşarken, kırmızı kan hücrelerinin ömrü 120 gündür. Kan hücrelerinin kullanımı ise inanılmaz boyuttadır: her saniye iki milyondan fazla, her gün milyarlarca kan hücresi ölmektedir. Kanın hayati önem taşıyan görevlerini yerine getirebilmesi için kemikiliği sürekli olarak yeni hücreler üretmek zorundadır. Sağlıklı biryerlerde bu sistem harika bir şekilde işler ve ölen hücre kadar yeni hücre meydana getirilir. Önleyici mekanizmalar sayesinde çok fazla hücre üretilmesi önlenir.
Örneğin lösemi de olduğu gibi kan yapımındaki bir bozukluk,kemik iliği incelemesi ile ortaya konulabilir.
